పాములు పెరిగేటప్పుడు తమ చర్మాన్ని విడిచిపెడతాయి. ఆ చర్మం పల్చగా, పొడిగా, పారదర్శకంగా ఉంటుంది. మీరు ఆ చర్మాన్ని ఇంటి ఆవరణలో, తోటల్లో లేదా మూలల్లో చూస్తే అక్కడ ఒక పాము సంచరించిందని స్పష్టంగా తెలుస్తుంది. అది ఇప్పటికే వెళ్లి ఉండవచ్చు.. కానీ ఇంకో పాము దాగి ఉండే అవకాశం ఉంది.
తడి మట్టిలో వంకరగా, తిరిగినట్లు ఉండే గీతలు పాము వెళ్ళిన దారిని చూపుతాయి. ఇలాంటి గుర్తులు ఎక్కువగా ఉదయం పూట లేదా వర్షం తర్వాత కనిపిస్తాయి. ఇంటి గదుల్లో, వాకిలి దగ్గర ఇలాంటి గుర్తులు కనిపిస్తే వెంటనే జాగ్రత్త పడాలి.
కుక్కలు, పిల్లులు లాంటి జంతువులు ప్రమాదాన్ని మనకంటే ముందే పసిగడతాయి. అవి ఒక చోటుకు చూసి అరవడం, కోపంగా శబ్దం చేయడం లేదా కారణం లేకుండా వింతగా ప్రవర్తించడం ప్రమాదపు గుర్తులే. ఎలుకలు పట్టే పిల్లులు ఒక ప్రాంతం చుట్టూ తిరుగుతూ అరవగలిగితే.. అక్కడ ఏదో జీవి ఉండే అవకాశం ఉంది.
కప్పల శబ్దం అకస్మాత్తుగా తగ్గడం.. ఇంతకు ముందు కనిపించిన కప్పలు, ఎలుకలు, పాముల ఆహారంగా మారే జీవులు కనిపించకపోవడం కూడా పాము వచ్చిన గుర్తులే. అది నేరుగా కనిపించకపోయినా.. పాము అక్కడ ఉండే అవకాశం ఉంది.
పాములు సొంతంగా గుంతలు, రంధ్రాలు తవ్వవు. అవి ఇతర జంతువులు (ఎలుకలు, చీమల పుట్టలు) చేసిన రంధ్రాల్లో దాక్కుంటాయి. ఇంటి చుట్టూ చిన్న గుంతలు కనిపిస్తే అవి ఖాళీగా ఉన్నా లోపల పాము ఉండే అవకాశం ఉంటుంది. అలాంటి ప్రదేశాల చుట్టూ ఎక్కువ చెత్త ఉండకూడదు.
ఇంట్లో వాడని చెప్పులు, పాత ట్రంకులు, గ్యారేజీలో ఉన్న వాహనాలు లాంటి చోట్ల పాములు దాక్కునే అవకాశం ఎక్కువ. వేడి వాతావరణంలో పాము చల్లని ప్రదేశాల్లోకి వెళ్తుంది. అందువల్ల రోజూ వాడని వస్తువులను జాగ్రత్తగా చూసి వాడాలి.
ఈ సూచనల ద్వారా పాము ఉందని ముందుగానే తెలుసుకోగలిగితే.. మనం ప్రమాదాన్ని నివారించవచ్చు. పిల్లలు, పెద్దలు అందరూ ఇలాంటివి గుర్తించగలగాలి. ఇంటిని శుభ్రంగా ఉంచుకోవడం, చెత్త తొలగించడం, రంధ్రాలు మూయడం లాంటి సాధారణ పనులతో పాములను దూరంగా ఉంచవచ్చు. పాము నుండి రక్షణకు మొదటి ఆయుధం జాగ్రత్త. చిన్న గుర్తులనూ తక్కువగా చూడకండి. అవే మన ప్రాణాలను కాపాడగలవు.
