యురేనియం… ఈ పేరు వినగానే మనకు అణుశక్తి, అణు బాంబులు గుర్తుకొస్తాయి. యురేనియం ఒక శక్తివంతమైన లోహం. దాని ప్రయోజనాలు అపారమైన శక్తిని ఉత్పత్తి చేయడం నుండి వైద్య రంగంలో ఉపయోగం వరకు విస్తరించి ఉన్నాయి. అయితే, దాని అణు ఆయుధాల తయారీ సామర్థ్యం కారణంగా, దాని నిల్వల నిర్వహణ ఉపయోగంపై అంతర్జాతీయ నియంత్రణ పర్యవేక్షణ చాలా ముఖ్యం. భూమిలో లభించే ఈ రేడియోధార్మిక లోహం ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఎందుకంత ప్రాముఖ్యత సంతరించుకుంది? దీని వల్ల కలిగే ప్రయోజనాలేంటి? అపారమైన శక్తిని ఉత్పత్తి చేయగల ఈ నిల్వలతో దేశాలు ఎలాంటి వ్యూహాలను అనుసరిస్తాయి? అనే విషయాలు తెలుసుకుందాం..
అణు విద్యుత్ ఉత్పత్తి :
ఇది యురేనియం అతి ముఖ్యమైన, విస్తృతంగా ఉపయోగించే ప్రయోజనం. యురేనియం-235 ఐసోటోప్‌ను అణు రియాక్టర్లలో ఇంధనంగా ఉపయోగిస్తారు. ఈ శక్తి నీటిని ఆవిరిగా మార్చడానికి ఉపయోగించబడుతుంది.
ఒక చిన్న పరిమాణంలో యురేనియం చాలా పెద్ద మొత్తంలో విద్యుత్‌ను ఉత్పత్తి చేయగలదు. ఉదాహరణకు, ఒక కోడిగుడ్డు పరిమాణంలో ఉండే యురేనియం 88 టన్నుల బొగ్గు ఉత్పత్తి చేసే విద్యుత్‌కు సమానం.
అణు ఆయుధాల తయారీ :
యురేనియం-235ను చాలా ఎక్కువ స్థాయిలో ఎన్‌రిచ్ చేసినప్పుడు (సుమారు 90% లేదా అంతకంటే ఎక్కువ), దానిని అణు బాంబులు వంటి అణు ఆయుధాలను తయారు చేయడానికి ఉపయోగించవచ్చు. యురేనియం ఈ ఉపయోగం అత్యంత వివాదాస్పదమైనది ప్రపంచ భద్రతకు సంబంధించిన ఆందోళనలకు దారితీస్తుంది.
వైద్య రంగంలో :
యురేనియం నుండి ఉత్పన్నమయ్యే కొన్ని రేడియోధార్మిక ఐసోటోపులను క్యాన్సర్ చికిత్సలో (రేడియేషన్ థెరపీ) మరియు వైద్య రోగ నిర్ధారణ కోసం ఉపయోగిస్తారు. అయితే, యురేనియంను నేరుగా కాకుండా, దాని నుండి ఉత్పత్తి అయ్యే ఇతర రేడియోధార్మిక పదార్థాలను ఉపయోగిస్తారు.
పారిశ్రామిక ఉపయోగాలు :
గాజు సిరామిక్స్ పరిశ్రమలలో రంగులను సృష్టించడానికి యురేనియం సమ్మేళనాలను గతంలో ఉపయోగించారు, అయినప్పటికీ దాని రేడియోధార్మికత కారణంగా ఇప్పుడు ఈ ఉపయోగం చాలా పరిమితం చేయబడింది. కొన్ని పరిశ్రమలలో, రేడియోగ్రఫీ కోసం (మెటల్ భాగాలు లేదా వెల్డింగ్‌లలో లోపాలను కనుగొనడానికి) యురేనియం ఉత్పత్తులను ఉపయోగిస్తారు.
చాలా తక్కువ స్థాయిలో ఎన్‌రిచ్ చేయబడిన యురేనియంను కొన్ని రకాల కౌంటర్‌వెయిట్‌లు బ్యాలెన్సింగ్ అప్లికేషన్‌లలో ఉపయోగిస్తారు.
ఈ నిల్వలతో దేశాలు ఏం చేస్తాయి?
యురేనియం నిల్వలను కలిగి ఉన్న దేశాలు వాటిని ప్రధానంగా ఈ క్రింది వాటికి ఉపయోగిస్తాయి..
అణు విద్యుత్ కార్యక్రమాలు: యురేనియం నిల్వలను కలిగి ఉన్న చాలా దేశాలు తమ స్వంత అణు విద్యుత్ ప్లాంట్లకు ఇంధనాన్ని సరఫరా చేయడానికి వాటిని ఉపయోగిస్తాయి. ఇది వారికి ఇంధన భద్రతను అందిస్తుంది మరియు విద్యుత్ ఉత్పత్తికి ఇతర దేశాలపై ఆధారపడటాన్ని తగ్గిస్తుంది.
ఎగుమతులు: యురేనియం నిల్వలు ఎక్కువగా ఉన్న దేశాలు (ఉదాహరణకు కజకిస్తాన్, కెనడా, ఆస్ట్రేలియా) యురేనియంను దిగుమతి చేసుకునే ఇతర దేశాలకు విక్రయిస్తాయి. ఇది వారికి ఆర్థికంగా లాభదాయకం.
వ్యూహాత్మక నిల్వలు: కొన్ని దేశాలు భవిష్యత్ అవసరాల కోసం లేదా భద్రతా ప్రయోజనాల కోసం యురేనియంను నిల్వ చేస్తాయి. ఇది ఇంధన సంక్షోభాలు లేదా సరఫరా అంతరాయాల సమయంలో వారికి రక్షణ కల్పిస్తుంది.
పరిశోధన, అభివృద్ధి: యురేనియం నిల్వలను అణు సాంకేతికతలో పరిశోధన మరియు అభివృద్ధికి కూడా ఉపయోగిస్తారు, ఇందులో కొత్త రియాక్టర్ డిజైన్‌లు, అణు వ్యర్థాల నిర్వహణ, మరియు ఇతర అణు అనువర్తనాలు ఉంటాయి.
అణు ఆయుధాల అభివృద్ధి/నిర్వహణ: కొన్ని దేశాలు తమ అణు ఆయుధ కార్యక్రమాలను నిర్వహించడానికి లేదా అభివృద్ధి చేయడానికి యురేనియంను ఉపయోగిస్తాయి. ఇది అంతర్జాతీయంగా ఆందోళన కలిగించే అంశం.
బంగారం విలువతో యురేనియం సమానమా?
గతంలో, 1950వ దశకంలో అణు ఆయుధాల పోటీ మరియు అణు విద్యుత్ పరిశ్రమ పెరుగుదల కారణంగా యురేనియంకు విపరీతమైన గిరాకీ ఏర్పడి, దాని ధరలు బాగా పెరిగాయి. ఆ సమయంలో కొంత కాలం పాటు యురేనియం విలువ బంగారం కంటే ఎక్కువగా ఉండేది. ప్రస్తుతం, అణు విద్యుత్ ప్లాంట్ల అవసరాలు పెరుగుతుండటంతో యురేనియం ధర మళ్లీ పెరుగుతోంది, అయితే దాని ధరను బంగారంతో నేరుగా పోల్చడం కష్టం, ఎందుకంటే వాటి ఉపయోగాలు, లభ్యత మార్కెట్ స్వభావం పూర్తిగా భిన్నమైనవి.
